Ամբիոնը հիմնադրվել է 1936 թ.: Ամբիոնը ղեկավարել են դոցենտ Հ.Մ. Մեսրոպյանը, պրոֆեսոր Ա.Ա. Եսայանը, պրոֆեսոր Ա.Գ. Սուքիասյանը, պրոֆեսոր Շ.Ն. Պետրոսյանը, իրավ. գիտ. դոկ. Խ.Ա. Թորոսյանը, դոցենտ Վ.Հ. Մարուխյանը, պրոֆ. Ն.Ա. Ապիյանը, 2005 թ-ից մինչ օրս պրոֆեսոր Ա.Գ. Վաղարշյանը:

Ամբիոնում դասավանդում են հետևյալ հիմնական դասընթացները. Պետության և իրավունքի տեսություն, Արտասահմանյան երկրների պետության և իրավունքի պատմություն, Քաղաքական և իրավական ուսմունքների պատմություն, Հայաստանի պետության և իրավունքի պատմություն, Իրավունքի փիլիսոփայություն, Իրավունքի սոցոլոգիա և այլն:

Ամբիոնն իր գործունեության ընթացքում հրապարակել է բազմաթիվ ուսումնական և գիտական աշխատանքներ: Խ. Սամուելյանը 1939 թ. լույս ընծայեց Հին հայ իրավունքի պատմություն գրքի առաջին հատորը, որն այսօր էլ համարվում է հին հայ իրավունքի ուսումնասիրման լավագույն աղբյուր: Նրա գրչին են պատկանում նաև Հին Հայաստանի կուլտուրան (3 հատորով) և մի շարք այլ հիմնարար աշխատություններ: Գիտության վաստակավոր գործիչ Ա.Գ. Սուքիասյանի գիտական ժառանգության մեջ մտնում են Կիլիկյան Հայկական պետությունը և իրավունքը, Ուրարտական պետությունը և իրավունքը, Հին իրանական իրավունքը ըստ Սասանյան Դատաստանագրքի, Հայաստանի հասարակական-քաղաքական կարգը վաղ ֆեոդալիզմի ժամանակաշրջանում մենագրությունները: Պրոֆեսոր Շ.Ն. Պետրոսյանը լույս է ընծայել խորհրդային պետականության հաստատմանը և Խորհրդային Հայաստանի սահմանադրական զարգացմանը նվիրված մի քանի մենագրություններ: Դոցենտ Վ.Ա. Մուսախանյանը հետազոտել է Հայկական ԽՍՀ իշխանության տեղական մարմինների կազմավորման և գործունեության հիմնահարցերը` հրապարակելով մի քանի մենագրաություններ, իսկ Մ.Մ. Խաչատրյանը լույս է ընծայել Ֆեդերացիան որպես պետական կառուցվածքի ձև, ԱՍՖՍՀ պետաիրավական ստատուսը ՍՍՀՄ-ի կազմում և այլ աշխատություններ: Ն.Ա. Ապիյանի աշխատություններից են Խորհրդային Հայաստանի պետական անվտանգության մարմինները սոցիալիզմի կառուցման ժամանակաշրջանում (1920-34թթ.) Խորհրդային Հայաստանի ներքին գործերի ժողկոմատի պատմությունից, ՀԽՍՀ ներքին գործերի մարմինների գործունեությունը իրավախախտումների նախազգուշացման գործում: Նա Իրավունքի տեսության հիմնհարցեր (2003թ.) գրքրի համահեղինակն է: Հ.Ա. Հովսեփյանի գրչին են պատկանում հայ քաղաքական իրավական մտքի պատմության հիմնահարցերին նվիրված 3 աշխատությունները: Նա նաև Մոսկվայում 1986, 1989 և 1993թթ. լույս տեսած Քաղաքական և իրավական ուսմունքների պատմություն ուսումնական ձեռնարկի համահեղինակն է:

Ամբիոնում կատարվող գիտահետազոտական գործունեության հիմնական ուղղությունները 2005 թ. հետո ենթարկվել են վերակառուցման: Նախորդ շրջանում ծրագրավորված հետազոտություններին ավելացվել է նոր ուղղություն` համեմատական իրավագիտություն և պետականագիտություն: Հետազոտական թեմաներ են դարձվել այն երկրների պետաիրավական ինստիտուտները, որոնք որոշակիորեն ուսանելի են Հայաստանի պետաիրավական շինարարության համար կամ աշխարհաքաղաքական հետաքրքրություն են ներկայացնում: Ամբիոնը ավանդաբար աշխատում է Հայաստանի պետության և իրավունքի պատմության հիմնահարցերի հետազոտման ուղղությամբ, մասնավորապես` Հայաստանի առաջին հանրապետության պետաիրավական համակարգը: Իրավունքի տեսության հիմնախնդրիրներից գիտական հետազոտության առարկա են դարձվել և իրականացվել իրավաբանական իրավահասկացությունը և օրինականության հիմնահարցերը, իրավունքի կենսագործման հիմնախնդիրները, իրավունքի աղբյուրների արդիական հիմնախնդիրները, իրավաստեղծագործության տեխնիկայի հիմունքները, իրավակիրառական և մեկնաբանողական տեխնիկայի հիմնախնդիրները:

2000 - 2014 թթ. ժամանակահատվածում ամբիոնը հրատարակել է 12 մենագրություն, 28 ուսումնամեթոդական ձեռնարկ, 100-ից ավելի գիտական հոդված, մասնակցել է 6 դպրոցական գրքերի հրատարակությանը:

Ներկա ժամանակաշրջանում ամբիոնն աշխատում է իր զարգացման համալիր ծրագիրին համապատասխան: Առաջին փուլում վերանայվել են դասավանդվող առարկաների ծրագրերը: Երկրորդ փուլում աշխատանքներ են տարվում դասագրքերի, ուսումնական ձեռնարկների, քրեստոմատիաների, պրակտիկումների պատրաստման ուղղությամբ: Առաջնահերթ խնդիրներից է իրավակիրառական պրակտիկայի պահանջներից ելնելով դասավանդվող առարկաների ինչպես բովանդակության, այնպես էլ շրջանակի վերակառուցումը: Արդյունքում արդեն մշակվել և դասավանդվում են գործնական ողղվածություն ունեցող նոր դասընթացներ` Իրավաստեղծագործության հիմունքներ, Իրավաբանական տեխնիկայի հիմունքներ, Իրավունքի աղբյուրների տեսագործնական հիմնախնդիրներ: Աշխատանքներ են տարվում ժամանակակից` ինտերակտիվ մեթոդիկայով դասավանդումն իրականացնելու ուղղությամբ:

«Պետության և իրավունքի տեսության» առարկայի ասպիրանտուրայի ընդունելության ընդհանուր հարցաշար

Հեռ.՝ (+374 60) 71-02-56, (+374 60) 71-02-54 (ներքին 12-56, 12-54)

Սահմանադրական իրավունքի ամբիոնը հիմնադրվել է 1968թ.։ Այն ունեցել է տարբեր անվանումներ. «Պետական իրավունքի և սովետական շինարարությանե, «Պետական և վարչական իրավունքի», «Սահմանադրական և միջազգային իրավունքի», իսկ 2006թ. հունիսի 8-ին վերանվանվել է «Սահմանադրական իրավունքի» ամբիոն։

1968 – 1970 թթ. ամբիոնը ղեկավարել է իրավաբանական գիտությունների թեկնածու, դոցենտ Ս.Ա. Օսիպյանը, 1970 - 1981 թթ.` ՀԽՍՀ գիտության վաստակավոր գործիչ, պրոֆեսոր Ա.Ա. Եսայանը, 1981 - 1983 թթ.` իրավաբանական գիտությունների թեկնածու, դոցենտ Ա.Ս. Լալայանը, 1983 - 1988 թթ.` իրավաբանական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր` Վ.Ռ. Նազարյանը, 1989 - 20013թթ.՝ իրավաբանական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր Ն.Ա. Այվազյանը, 2013-2018 թ. ամբիոնը ղեկավաել է իրավաբանական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր Գ.Բ. Դանիելյանը։ Ներկայում սահմանադրական իրավունքի ամբիոնը ղեկավարում է իրավաբանական գիտությունների թեկնածու, դոցենտ Վ․Ն․ Այվազյանը։ Սահմանադրական իրավունքի ամբիոնի վարիչի պաշտոնոմ երկարատև պաշտոնավարման ընթացքում ունեցած զգալի ավանդի համար պրոֆեսոր Ն․ Ա․ Այվազյանը ԵՊՀ գիտական խորհրդի կողմից ընտրվել է Պատվավոր ամբիոնի վարիչ։

Ամիոնի դասախոսների կողմից բակալավրի կրթական ծրագրի շրջանակներում դասավանդվում են հետևյալ հիմնական դասընթացները․ ՀՀ սահմանադրական իրավունք, Արտասահմանյան երկրների սահմանադրական իրավունք, Ընտրական իրավունք, ՀՀ մունիցիպալ իրավունք, Մարդու իրավունքների հիմունքներ, Մարդու իրավունքների վարչաիրավական պաշտպանությունը ՀՀ-ում, Վարչական իրավունք, Վարչական պատասխանատվությունը ՀՀ-ում, Ֆինանսական իրավունք, Ծառայողական իրավունք:

Իրավագիտության ֆակուլտետի մագիստրոսական կրթական ծրագրի շրջանակներում դասավանդվում են հետևյալ առարկաները` «Իրավունքի սահմանադրականացում», «ՀՀ ընտրական իրավունքի իրականացման սահմանադրաիրավական և կոնվենցիոն երաշխիքները», «Հարկային և մաքսային վարչարարություն», «Սահմանադրական վերահսկողությունը ՀՀ-ում», «Վարչական վարույթ և դատավարություն»:

Ամբիոնում ներգրավված են ինչպես տեսաբաններ, այնպես էլ դատական իշխանության, գործադիր իշխանության և իրավապահ մարմինների համակարգում ճանաչված, փորձառու և, միաժամանակ, պրոֆեսորադասախոսական գործունեության փորձ ունեցող իրավագետներ։

Գիտահետազոտական աշխատանքները կատարվում են, հիմնականում սահմանադրաիրավական կարգավորման կառուցակարգում համակարգային հակամարտությունների բացահայտման, սահմանադրականության համակարգագոյացման, անցումային պետականության կառուցակարգման, տնտեսության սահմանադրականության, Սահմանադրության հիմնադրույթների համարժեք ընկալման ու իրացման, սահմանադրական արդարադատության, մարդու իրավունքների պաշտպանության ներպետական կառուցակարգերի, հանրային իշխանության մարմինների կարգավիճակի և գործունեության կատարելագործման, վարչարարության և վարչական դատավարության, տեղական ինքնակառավարման բարելավման ուղղություններով։

Ամբիոնն, ըստ էության, հանդիսանում է համահամալսարանական ամբիոն, այն ուսումնական գործունեություն է ծավալում նաև ԵՊՀ միջազգային հարաբերությունների, քաղաքագիտության, ժուրնալիստիկայի և տնտեսագիտության ֆակուլտետներում։

Ամբիոնը զգալի աշխատանք է կատարել մայրենի լեզվով ուսումնական գրականության ստեղծման ուղղությամբ։ Մասնավորապես, հրատարակվել է «Հայաստանի Հանրապետության սահմանադրական իրավունք», «Վարչական պատասխանատվությունը Հայաստանի Հանրապետությունում» դասագրքերը, «Վարչական իրավունքը ՀՀ իրավական համակարգում» (դասախոսությունների կուրս), «Հայաստանի Հանրապետության վարչական իրավունք», «Մարդու իրավունքներ», «Տեղեկատվական իրավունք», «Սահմանադրական վերահսկողություն», «Վարչական վարույթ և դատավարություն», «Ձեռնարկատիրական իրավունք», «Մունիցիպալ իրավունք», «Հայաստանի Հանրապետության Ֆինանսական իրավունք» ուսումնական ձեռնարկները։

2015-2016 թթ. Լրամշավել և վերահրատարակվել են «ՀՀ մունիցիպալ իրավունք», «Սահմանադրական վերահսկողություն» ուսումնական ձեռնարկները, հրատարակվել է «Հայաստանի Հանրապետության սահմանադրական իրավունք» դասագրքի 1-ին և 2-րդ գրքերը, հրատարակվել է ուսումնամեթոդական ձեռնարկ՝ Methodology manual for effective exercise of rights in the domain of environment and economic management (in the context of comparative legal analysis of international experience), Բնապահպանական և տնտեսության կառավարման ոլորտում իրավունքների արդյունավետ իրացման մեթոդական ուղեցույց (միջազգային փորձի իրավահամեմատական վերլուծության համատեքստում)։ ՀՀ սահմանադրական դատարանի հետ համատեղ 2016 թ. հրատարակվել է «ՀՀ սահմանադրական դատարանի որոշումներում արտահայտված իրավական դիրքորոշումներն ու դրանց իրացումը (ուղեցույց-ձեռնարկ)»՝ Գ.Բ. Դանիելյանի ընդ. խմբագրությամբ: Հրատարակվել են մի շարք այլ մենագրություններ։

Ամբիոնի անդամները պարբերաբար ելույթ են ունենում միջազգային և հանրապետական գիտաժողովներին ու սեմինարներին, հրատարակել են մի շարք մենագրություններ և բազմաթիվ գիտական հոդվածներ։ Միաժամանակ, մասնակցում են տարբեր միջազգային գիտակրթական հաստատությունների կողմից նախաձեռնվող իրավահմեմատական հետազոտություններին:

Ամբիոնի անդամները ներգրավված են վարչական իրավունքին առնչվող մի շարք հիմնարար օրինագծերի մշակման աշխատանքներին, իսկ ամբիոնի պրոֆեսոր Գ. Դանիելյանը համակարգում է «Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ Հայաստանի Հանրապետության օրենսգրքի» նախագծի մշակման հանձնախմբի աշխատանքները։

Ամբիոնի կողմից իրականացվում է սահմանադրական մշտադիտարկում Հանրապետությունում ընթացող գլոբալ քաղաքական և իրավական գործընթացների նակատմամբ։ Ամբիոնի վարիչ Վ․ Այվազյանը պարբերաբար զանգվածային լրատվության միջոցներով հանրությանը լուսաբանում է Հանրապետությունում առկա սահմանադրական փակուղիներից դուրս գալուն, պետական իշխանության մարմինների գործունեության արդյունավետությանը, իշխանությւննների բաժանման պրակտիկ իրականացմանը, ժողովրդի կողմից իրեն պատկանող իշխանության իրացմանը, մարդու իրավունքների պաշտպանությանը առնչվող խնդիրները։

«Սահմանադրական իրավունք» առարկայի ասպիրանտուրայի ընդունելության ընդհանուր հարցաշար

Հեռ.՝ (+374 10) 55-55-03, (+374 60) 71-02-48 (ներքին 12-48)

Հիմնադրվել է 1936-1937 ուսումնական տարում: Ամբիոնի առաջին վարիչը եղել է ԵՊՀ պրոֆեսոր Հ.Ա. Գալիկյանը:

Այսօր ամբիոնում աշխատում են իրավաբանական գիտությունների երեք դոկտոր, պրոֆեսոր, գիտությունների տասնչորս թեկնածու, որից հինգը՝ դոցենտ:

Ներկայումս ամբիոնի դասախոսները բակալավրի կրթական ծրագրով դասավանդում են հետևյալ հիմնական դասընթացները. «Հռոմեական մասնավոր իրավունք», «ՀՀ քաղաքացիական իրավունք 1», «ՀՀ քաղաքացիական իրավունք 2», «ՀՀ քաղաքացիական իրավունք 3», «ՀՀ քաղաքացիական իրավունք 4», «ՀՀ ընտանեկան իրավունք» և «Միջազգային մասնավոր իրավունք»:

Ֆակուլտետի մագիստրոսական կրթական ծրագրերի շրջանակներում դասավանդվում են նաև «Գործարարական իրավունք», «Կորպորատիվ իրավունք», «Մտավոր սեփականության իրավունք», «Ժառանգման իրավունք», «Ապահովագրական իրավունք», «Եվրոպական մասնավոր իրավունք», «Միջազգային առևտրային իրավունքի», «Արտապայմանագրային պարտավորություններ», «Իրավաբանի մասնագիտական հմտություններ», «Մտավոր սեփականության իրավունք» «Գործարարական գործունեության իրավական կարգավորումը ԵՄ-ում», «ՀՀ մրցակցային իրավունք», «Քաղաքացիական իրավունքի և դատավարության արդի հիմնախնդիրները», «Փաստաբանի և կորպորատիվ իրավաբանի մասնակցությունը գործարարական հարաբերություններին», «Ապահովագրական իրավունք» և այլ դասընթացներ:

Ամբիոնի անդամների ջանքերով դասավանդվող բոլոր հիմնական դասընթացներն ապահովված են մայրենի լեզվով դասագրքերով և գործնական պարապմունքների ուսումնամեթոդական նյութերով: Մասնավորապես, վերջին տարիներին հրատարակվել են «Քաղաքացիական իրավունքի խնդրագիրք (լուծումներով)» ուսումնամեթոդական ձեռնարկը, «Հայաստանի Հանրապետության ընտանեկան իրավունք» գործնական պարապմունքների ձեռնարկը, «Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիական իրավունք»՝ երեք մասով, «Հայաստանի Հանրապետության ընտանեկան իրավունք», «Գործարարական իրավունք», «Միջազգային մասնավոր իրավունք» դասագիրքերը, «Հռոմեական մասնավոր իրավունք» ուսումնամեթոդական ձեռնարկը, «Բաժնետիրական իրավունք» ուսումնական ձեռնարկը, «Քաղաքացիական իրավունքի գործնական պարապմունքների ձեռնարկ»` երկու մասով, ինչպես նաև մի շարք այլ էլեկտրոնային ձևով հրապարակված ուսումնամեթոդական նյութեր:

Ամբիոնի գիտահետազոտական գործունեության հիմնական ուղղություններն են քաղաքացիական իրավունքի հիմնական ինստիտուտների՝ սեփականության իրավունքի, պատասխանատվության, պարտավորական իրավունքի հիմնահարցերը, ընտանեկան իրավունքի, ինչպես նաև միջազգային մասնավոր իրավունքի, եվրոպական մասնավոր իրավունքի, կորպորատիվ իրավունքի և գործարարական հարաբերությունների հիմնախնդիրները:

Ամբիոնի կայացման գործում մեծ է Արամ Եսայանի դերը, ով քսան տարի անընդմեջ ղեկավարել է ամբիոնը: Ամբիոնի զարգացման գործում մեծ ներդրում է ունեցել իրավագիտության դոկտոր, պրոֆեսոր Տ.Կ. Բարսեղյանը, ով 2002-2013թթ. ղեկավարել է ամբիոնը, իսկ 2013 թվականին ֆակուլտետի պատմության մեջ առաջին անգամ, ԵՊՀ գիտական խորհրդի որոշմամբ նրան շնորհվել է ամբիոնի պատվավոր վարիչի կոչում:

Քաղաքացիական իրավունքի ամբիոնը մեծ ներդրում ունի նաև ՀՀ օրենսդրության մշակման գործում: Ամբիոնի դասախոսներն իրենց մասնակցությունն են ցուցաբերել ՀՀ Սահմանադրության նորմերի գիտական մեկնաբանմանը, ակտիվորեն ներգրավված են օրենքների նախագծերի մշակման և քննարկման աշխատանքներին, իրավակիրառ պրակտիկայի հաստատություններից ստացված իրավական հարցադրումների վերաբերյալ մասնագիտական կարծիքների պատրաստմանը:

Ուսումնական աշխատանքներին զուգընթաց ամբիոնի կողմից իրականացված բեղմնավոր գիտահետազոտական գործունեության արդյունքում ստեղծվել են մասնավոր իրավունքին վերաբերող մնայուն և արժեքավոր աշխատություններ:

Պրոֆեսոր Տ.Կ. Բարսեղյանը հրատարակել է «Մատակարարի պատասխանատվության մի քանի հարցեր», «Տնտեսական կազմակերպությունների հարաբերություններում կիրառվող գույքային պատասխանատվության արդյունավետությունը» մենագրությունները, «Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիական իրավունք» դասագրքի առաջին հատորը, «Մտավոր սեփականության իրավունք», «Գործարարական իրավունք» ուսումնական ձեռնարկը:

Երջանկահիշատակ պրոֆեսոր Գ.Հ. Ղարախանյանի գրչին են պատկանում «Հայաստանի ընտանեկան իրավունքի զարգացման պատմությունը 20-րդ դարում» 2004 թ., «Հայաստանի ընտանեկան իրավունքը 20-րդ դարի սկզբին և առաջին հանրապետությունում» 2003թ., «Право общей совместной собственности в СССР» 1969թ. մենագրությունները, «Հայաստանի Հանրապետության ընտանեկան իրավունք» 2008թ. դասագիրքը:

Պրոֆեսոր Ա.Մ. Հայկյանցը հրատարակել է «История развития частного права в Армении» 2006, մենագրությունը, «Միջազգային մասնավոր իրավունք» 2010 դասագիրքը, «Ապրանքների միջազգային առուվաճառքի իրավական կարգավորումը» 2010թ., գիտագործնական ձեռնարկը:

Պրոֆեսոր Վ.Դ. Ավետիսյանը հրատարակել է «Կորպորատիվ իրավահարաբերությունների արդի հիմնախնդիրները Հայաստանի Հանրապետությունում (տնտեսական ընկերությունների օրինակով)» 2013թ., «Гражданско-правовые и административные средства защиты личных неимущественных прав граждан» 2002թ, «История, практика реализации и перспективы развития законодательства об охране личных неимущественных прав граждан» 2001թ. մենագրությունները, «Բաժնետիրական իրավունք» 2005, «Հռոմեական մասնավոր իրավունք» 2013թ. ուսումնական ձեռնարկները:

«Քաղաքացիական իրավունք» առարկայի ասպիրանտուրայի ընդունելության ընդհանուր հարցաշար

Հեռ.՝ (+374 60) 71-02-53, (+374 60) 71-02-52 (ներքին 12-53, 12-52)

Հիմնադրվել է 1937 թ.։ 1938 - 1984թթ. ամբիոնը ղեկավարել է իրավաբանական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր Ա.Թ. Թովմասյանը, 1984 - 1989 թթ.՝ դոցենտ Վ.Մ. Սահակյանը, 1989 - 1991 թթ.՝ դոցենտ Մ.Վ. Գրիգորյանը, 1991 - 2000 թթ.՝ ՀՀ ԳԱԱ ակադեմիկոս, իրավագիտության դոկտոր, պրոֆեսոր Գ.Ս. Ղազինյանը։ Սկսած 2000 թվականից` ամբիոնը ղեկավարում է իրավաբանական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր Ա.Հ. Գաբուզյանը:

Ներկայումս ամբիոնի հիմնարար դասընթացներն են. «Քրեական իրավունք», «Քրեակատարողական իրավունք», «Կրիմինալոգիա», «Իրավական վիճակագրություն»։ Մագիստրատուրայում դասավանդվում են «Համեմատական քրեական իրավունք», «Հանցավոր վարքագծի մոտիվացիա», «Վիկտիմոլոգիա», «Բռնությամբ կատարվող հանցագործություններ», «Հանցագործությունների որակման գիտական հիմունքները» և այլ դասընթացներ:

Վերջին տասնամյակի ընթացքում ամբիոնը զգալի աշխատանքներ է իրականացրել ինչպես ուսումնական գործընթացի բարելավման, այնպես էլ գիտահետազոտական աշխատանքների մակարդակի ու արդյունավետության բարձրացման ուղղությամբ հրատարակվել և չորս անգամ վերահրատարակվել են «Հայաստանի Հանրապետության քրեական իրավունք (Ընդհանուր մաս)» և «Հայաստանի Հանրապետության քրեական իրավունք (Հատուկ մաս)» բուհական դասագրքերը, հրատարակվել է «Հայաստանի Հանրապետության քրեական իրավունք (ընդհանուր մաս) խնդրագիրքը», պատրաստվել են ամբիոնում դասավանդվող դասընթացների դասախոսությունների տեքստեր, հրատարակվել է «Կրիմինալոգիական հետազոտությունների մեթոդիկա», «Կրիմինալոգիական տեսություններ», «Իրավական վիճակագրություն», «Քրեակատարողական իրավունք» ուսումնական ձեռնարկները: Հրատարակվել են հիմնարար մենագրություններ. Հ.Մ. Խաչիկյանի «Ազատազրկում պատժատեսակի կրիմինալոգիական և քրեակատարողական հիմնախնդիրները»,Ա.Հ. Գաբուզյանի «Հանցավորության հիմնախնդիրները ՀՀ-ում անցումային ժամանակաշրջանում», Ս.Վ. Առաքելյանի «Հանցավոր բռնություն», Տ.Վ. Սիմոնյանի «Երիտասարդների հանցավորությունը ՀՀ-ում», Ա. Ռ. Մարգարյանի «Անչափահասների հանցավորության և շեղվող վարքագծի հիմնախնդիրները ՀՀ-ում»:

Ներկայումս ամբիոնի գիտահետազոտական գործունեության հիմնական ուղղություններն են անցումային ժամանակաշրջանում հանցավորության զարգացման միտումները, անչափահասների և երիտասարդության հանցավորության ու շեղվող վարքագծի առանձնահատկությունները ՀՀ-ում, հանցավոր վարքագծի մոտիվացիայի, ազատազրկում պատժատեսակի և դրան այլընտրանք հանդիսացող պատժատեսակների, կոռուպցիոն հանցավորության, վիկտիմիզացիայի հիմնախնդիրները:
Գիտահետազոտական գործունեության մակարդակի բարձրացմանը նպաստում են ամբիոնի կապերը արտասահմանյան մի շարք երկրների, հատկապես Գերմանիայի, Շվեյցարիայի և ԱՄՆ-ի գիտնականների հետ: Գիտական հետազոտությունների արդյունավետությանը նպաստում է նաև ամբիոնի սերտ համագործակցությունը ՀՀ ոստիկանության հետ, որն իրականացվում է ԵՊՀ և ՀՀ ոստիկանության միջև կնքված պայմանագրի հիման վրա:

ՀՀ Սահմանադրության (1995 թ.) ընդունումից հետո մինչ այսօր ամբիոնը ակտիվորեն մասնակցում է հանրապետությունում իրականացվող դատաիրավական բարեփոխումներին: Ամբիոնի աշխատակիցները մասնակցել են տարբեր օրենքների և օրենսգրքերի նախագծերի մշակման աշխատանքներին, մասնավորապես «ՀՀ քրեական օրենսգրքի», «ՀՀ քրեակատարողական օրենսգրքի» և մի շարք այլ օրենսդրական ակտերի:

Ամբիոնի կողմից մշակվել են ՀՀ քրեական և քրեակատարողական նոր օրենսգրքերի հայեցակարգերը, որոնց հիման վրա պատրաստվել են ՀՀ քրեական և քրեակատարողական նոր օրենսգրքերի նախագծերը:

Ամբիոնը մեծ ուշադրություն է դարձում նաև կադրերի պատրաստման ու վերապատրաստման գործընթացին: Ամբիոնում դասավանդում են իրավագիտության չորս դոկտոր։ Ամբիոնի դոցենտ Տ. Սիմոնյանը, աշխատում է դոկտորական ատենախոսության վրա: Ամբիոնի ասպիրանտները և հայցորդներն աշխատում են քրեական իրավունքի և կրիմինալոգիայի արդիական ուղղություններով:

«Քրեական իրավունք» առարկայի ասպիրանտուրայի ընդունելության ընդհանուր հարցաշար

Հեռ.՝ (+374 60) 71-02-51, (+374 60) 71-02-50 (ներքին 12-51, 12-50)

Ամբիոնը հիմնադրվել է 2002 թ. քաղաքացիական իրավունքի ամբիոնի հենքի վրա: Նորաստեղծ ամբիոնի վարիչ է ընտրվել իրավաբանական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր Ռ.Գ. Պետրոսյանը, որն ամբիոնը ղեկավարել է մինչև 2004 թ.: 2004-2007 թթ. ամբիոնի վարիչի պաշտոնը զբաղեցրել է իրավաբանական գիտությունների թեկնածու, պրոֆեսոր Ա.Բ. Իսկոյանը: 2018 թվականից ամբիոնը ղեկավարում է իրավաբանական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր Վ. Հովհաննիսյանը:

Ներկայումս ամբիոնում աշխատում են իրավագիտության մեկ դոկտոր, իրավագիտության տասնչորս թեկնածուներ, որոնցից երկուսն ունեն պրոֆեսորի, երեքը` դոցենտի գիտական կոչում: Ամբիոնի բոլոր անդամները ԵՊՀ իրավագիտության ֆակուլտետի շրջանավարտներ են:

Ամբիոնի անդամները բակալավրիատում դասավանդում են «ՀՀ քաղաքացիական դատավարություն», «ՀՀ աշխատանքային իրավունք», «Էկոլոգիական իրավունք», «Հողային իրավունք», «Վարչական դատավարություն», «Մաքսային իրավունք» հիմնական և «Սնանկության վարույթ» մասնագիտական դասընթացները: Ամբիոնի դասախոսները ներգրավված են նաև ֆակուլտետում իրականացվող «Քաղաքացիական իրավունք և դատավարություն» և «Գործարարական իրավունք» մագիստրոսական ծրագրերին:

2008 թվականից ամբիոնին կից ՀՀ-ում ԵԱՀԿ ներկայացուցչության օժանդակությամբ ստեղծվել է Էկոլոգիական իրավունքի գիտաուսումնական կենտրոնը, որը ղեկավարում է ամբիոնի պրոֆեսոր Ա.Բ. Իսկոյանը: Կենտրոնի աշխատանքներին ներգրավված են ամբիոնի էկոլոգիական իրավունքի մասնագետները:

Չնայած ամբիոնը նոր է ձևավորվել, սակայն նրա անդամները տասնյակ տարիներ արդյունավետ գիտահետազոտական աշխատանքներ են կատարել քաղաքացիական իրավունքի ամբիոնում, իսկ քաղաքացիական դատավարության ամբիոնի հիմնադրումից հետո իրենց հետազոտությունները շարունակում են վերջինիս կազմում:

Ամբիոնի անդամների գրչին են պատկանում «Հայաստանի քաղաքացիական դատավարություն» (Ռ.Գ. Պետրոսյան, Եր., 2003 թ.), «Հայաստանի Հանրապետության աշխատանքային իրավունք (ընդհանուր մաս)» (Գ.Վ. Պետրոսյան, Եր., 2009 թ.), «Հայաստանի Հանրապետության աշխատանքային իրավունք (հատուկ մաս)» (Գ.Վ. Պետրոսյան, Եր., 2014 թ.) բուհական դասագրքերը, «Առևտրային արբիտրաժը ՀՀ-ում» (Վ. Վ. Հովհաննիսյան, Եր. 2011 թ.), «Քաղաքացիական գործերով առաջին ատյանի դատարանի դատական ակտերը» (Ս.Գ. Մեղրյան, Եր., 2010 թ.), «Վերաքննության կարգով դատական ակտերի վերանայման հիմնախնդիրները քաղաքացիական դատավարությունում» (Վ.Վ. Հովհաննիսյան, Եր., 2013 թ.), «Սուբյեկտիվ իրավունքների պաշտպանության արբիտրաժային ձևը» (Վ.Վ. Հովհաննիսյան, Եր., 2008 թ.), «Նոր երևան եկած հանգամանքներով դատական ակտերի վերանայման վարույթը ՀՀ-ում» (Տ.Ա. Մարկոսյան, Եր., 2013), «Օտարերկրյա դատարանների քաղաքացիական գործերով կայացրած դատական ակտերի ճանաչումը և կատարումը ՀՀ-ում» (Պ.Դ. Թադևոսյան, 2014 թ.), «Տնօրինչականության սկզբունքը և տնօրինչական գործողությունները քաղաքացիական դատավարությունում» (Վ.Գ. Եսայան, Եր., 2015 թ.) մենագրությունները, ինչպես նաև մի շարք այլ գիտական աշխատություններ, ուսումնական և ուսումնամեթոդական ձեռնարկներ:

Դատաիրավական բարեփոխումների շրջանակներում ամբիոնն ակտիվորեն համագործակցում է ՀՀ Ազգային ժողովի, ՀՀ արդարադատության նախարարության, ՀՀ վճռաբեկ դատարանի և այլ պետական մարմինների հետ: Ամբիոնի գրեթե բոլոր անդամները ներկայումս ներգրավված են ՀՀ նոր դատական օրենսգրքի, ՀՀ քաղաքացիական դատավարության նոր օրենսգրքի, այլ նորմատիվ իրավական ակտերի նախագծերի մշակման աշխատանքային խմբերում:

Ամբիոնի անդամներից շատերը դասավանդում են նաև ՀՀ արդարադատության ակադեմիայում, ՀՀ փաստաբանական դպրոցում, մասնակցում են տարաբնույթ վերապատրաստման ծրագրերի:

Շրջակա միջավայրի պահպանության հարցերով ամբիոնը, դոցենտ Ա.Բ. Իսկոյանի շնորհիվ, կայուն կապեր է հաստատել և համագործակցում է ՀՀ բնապահպանության նախարարության, մի շարք միջազգային և հայկական բնապահպանական կազմակերպությունների հետ:

Ամբիոնի դասախոսներն ակտիվ մասնակցություն են ցուցաբերում օրենսդրության պրոպագանդմանը, մասնակցում են համալսարանից դուրս կազմակերպվող սեմինարների և կոնֆերանսների:

Ներկայումս ամբիոնի անդամների ջանքերն ուղղված են դասավանդման և գիտելիքների ստուգման արդյունավետ մեթոդների մշակմանը և ուսումնական գործընթացում դրանց ներդրմանը: Ամբիոնի առարկաների դասավանդման ընթացքում լայնորեն կիրառվում են ուսուցման ինտերակտիվ մեթոդները և խնդիրների միջոցով ուսանողների գիտելիքների ստուգման եղանակները, ինչի կապակցությամբ ամբիոնը ձեռնամուխ է եղել խնդրագրքերի և դիդակտիկ նյութերի ստեղծման աշխատանքների կատարմանը:

«Քաղաքացիական դատավարություն» առարկայի ասպիրանտուրայի ընդունելության ընդհանուր հարցաշար

Հեռ.՝ (+374 60) 71-02-45, (+374 60) 71-02-44 (ներքին 12-45, 12-44)

Հիմնադրվել է 1972 թ., քրեական իրավունքի ամբիոնի բազայի վրա: Մինչև 1982 թվականը ամբիոնը ղեկավարել է նրա հիմնադիր, դոցենտ, հետագայում պրոֆեսոր Հ. Մ. Պիվազյանը, իսկ 1983 թ. մինչև 2006 թ.` պրոֆեսոր Լ. Պ. Օհանյանը: 2006 թ. ամբիոնի վարիչ է ընտրվել իրավաբանական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր Ս. Ա. Դիլբանդյանը:

Ամբիոնում դասավանդվում են «Քրեական դատավարության իրավունք», «Կրիմինալիստիկա», «ՀՀ արդարադատության համակարգը», «Իրավաբանական գիր և վերլուծություն» հիմնական և մի շարք հատուկ դասընթացներ:

Ներկայումս ամբիոնում աշխատում են երեք պրոֆեսոր, 10 դոցենտ, 3 ասիստենտ, 6 դասախոս, կրիմինալիստիկայի կաբինետի վարիչ և երկու ավագ լաբորանտ: 2000 թ. նոյեմբերից ամբիոնին կից գործում է Կրիմինալիստիկայի և դատական փորձաքննությունների պրոբլեմների հետազոտման գիտագործնական կենտրոն:

Ամբիոնը ստեղծման առաջին տարիներից ձեռնամուխ է եղել մայրենի լեզվով դասագրքերի և ուսումնական ձեռնարկների ստեղծմանը: Պրոֆեսոր Հ.Պիվազյանի կողմից հրատարակվեց «Քրեական դատավարություն» մայրենի լեզվով առաջին ուսումնական ձեռնարկը(1989): Ամբիոնի պրոֆեսոր Լ. Օհանյանը, ձեռնամուխ լինելով «Կրիմինալիստիկա» առարկայի ամբողջական դասագրքի ստեղծմանը, 1993 թ. լույս է ընծայել «Կրիմինալիստիկա (տեխնիկա)» բաժինը, իսկ 2004թ. հրատարակեց «Կրիմինալիստիկա» դասագիրքը:

ՀՀ Սահմանադրության (1995 թ.) ընդունումից հետո մինչ այսօր ամբիոնը ակտիվորեն մասնակցում է հանրապետությունում իրականացվող դատաիրավական բարեփոխումներին: Ամբիոնի աշխատակիցները մասնակցել են տարբեր օրենքների և օրենսգրքերի նախագծերի մշակման աշխատանքներին, մասնավորապես «ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի», «ՀՀ դատական օրենսգրքի», «Դատախազության մասին» ՀՀ օրենքի և մի շարք այլ օրենսդրական ակտերի: Ամբիոնում քննարկվել են մի շարք օրենսդրական ակտերի նախագծեր, որոնք ուղղումներով, դիտողություններով և առաջարկություններով վերադարձվել են համապատասխան մարմիններին: 2007թ. ամբիոնի կողմից մշակվել է ՀՀ քրեական դատավարության նոր օրենսգրքի հայեցակարգը, որի հիման վրա նախապատրաստվել է ՀՀ քրեական դատավարության նոր օրենսգրքի նախագիծը:

Ամբիոնում ակտիվ աշխատանքներ են տարվում դասավանդվող առարկաների վերաբերյալ մայրենի լեզվով դասագրքերի և ուսումնական ձեռնարկների հրատարակման համար: 1998 թ. սկսած գործող օրենսդրության բազայի վրա հրատարակվեցին հետևյալ դասագրքերը և ուսումնական ձեռնարկները` «Հայաստանի Հանրապետության քրեական դատավարություն» (ընդհանուր և հատուկ մասերը), «Հայաստանի Հանրապետության դատարանակազմությունը և իրավապահպան մարմինները», «Հայաստանի Հանրապետության դատախազությունը», «Կրիմինալիստիկա», «Հանցագործությունների քննության մեթոդիկա: Կրիմինալիստիկական մեթոդիկա», «Իրավաբանական գրագրություն»: Վ. Ենգիբարյանի կողմից 2018թ. հրատարակվեց նաև` «Առանձին քննչական գործողությունների կատարման տակտիկա» գիտագործնական ձեռնարկը: 2019թ. ամբիոնը հրատարակեց «ՀՀ արդարադատության համակարգը» և «ՀՀ քրեական դատավարություն. Հատուկ մաս» դասագրքերը

Ամբիոնում գիտահետազոտական աշխատանքներ են տարվում քրեական դատավարության իրավունքի, կրիմինալիստիկայի և մյուս ոլորտների ուղղությամբ: Ամբիոնի աշխատակիցների կողմից հրատարակվել են տասնյակից ավելի մենագրություններ` նվիրված քրեական դատավարության ընդհանուր խնդիրներին, հանցագործությունից զոհ դարձած անձանց իրավունքերի պաշտպանության ապահովմանը, պաշտպանության իրավունքի իրականացմանը, դատական իշխանությանը, մարդու իրավունքերի պաշտպանությանը, քրեական դատավարությունում մարդու իրավունքների պաշտպանության եվրոպական չափանիշների կիրառմանը, մինչդատական վարույթին և կրիմինալիստիկայի հիմնախնդիրներին: Մասնավարապես՝ ամբիոնի պրոֆեսոր Գ.Ղազինյանի կողմից 2001թ. հրատարակվեց «Քրեական դատավարության պատմական և արդի հիմնահարցերը Հայաստանում» հիմնարար մենագրությունը, ամբիոնի վարիչ պրոֆեսոր Ս.Դիլբանդյանի կողմից 2011թ. հրատարակվեց «Անձի իրավունքների և օրինական շահերի պաշտպանության ապահովման հիմնահարցերը քրեական դատավարության մինչդատական վարույթում» մենագրությունը: Ամբիոնի դասախոսների համահեղինակությամբ 2014թ. հրատարակվեց «ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի նախագծի հիմնախնդիրներին նվիրված գիտական հոդվածների ժողովածուն», իսկ պրոֆեսոր Վ. Ենգիբարյանը` 2016թ. հրատարակեց «Հանցագործությունների քննության կազմակերպման քրեադատավարական և կրիմինալիստիկական հիմքերը» մենագրությունը: Ամբիոնի երիտասարդ ասիստենտներ՝ Տ. Սուջյանը հրատարակեց «Վճռաբեկությունը որպես դատական ակտերի վերանայման ձև ՀՀ քրեական դատավարությունում» (2017թ.) մենագրությունը, իսկ Ա. Հովհաննիսյանը՝ «Նոր երևան եկած կամ նոր հանգամանքներով վերջնական դատական որոշումների վերանայման հիմնահարցերը ՀՀ քրեական դատավարությունում» (2018թ.) մենագրությունը:

Ամբիոնը գիտամանկավարժական կադրեր է պատրաստում ինչպես ասպիրանտուրայի միջոցով, այնպես էլ հայցորդության կարգով:

«Քրեական դատավարություն» առարկայի ասպիրանտուրայի ընդունելության ընդհանուր հարցաշար

Հեռ.՝ (+374 60) 71-02-47, (+374 60) 71-02-46 (ներքին 12-47, 12-46)

ԵՊՀ եվրոպական և միջազգային իրավունքի ամբիոնը հիմնադրվել է Եվրոպական միության ECEILAW ծրագրի օժանդակությամբ 2006 թվականին: Ներկայումս ամբիոնի աշխատանքների շրջանակներում կազմակերպվում է դասավանդում իրավագիտության ֆակուլտետի բակալավրիատի միջազգային իրավական մասնագիտացման, ինչպես նաև մագիստրատուրայի միջազգային և եվրոպական իրավունքի մասնագիտացման շրջանակներում, իսկ ամբիոնի անդամները դասավանդում են նաև միջազգային հարաբերությունների, ժուռնալիստիկայի, տնտեսագիտության և կառավարման ֆակուլտետներում:

Ամբիոնի որոշ ներկայացուցիչներ անդամակցում են միջազգային իրավունքի ասոցիացիային (International Law Association):

Ամբիոնի գիտական հետազոտությունների առաջնային ուղղություններն են հանդիսանում ազգերի և ժողովուրդների իրնքնորոշման իրավունքի իրագործման հիմնահարցերը, Հայոց ցեղասպանության ճանաչման միջազգային-իրավական հիմնախնդիրը, մարդու իրավունքների միջազգային-իրավական պաշտպանությունը, ԵՄ-ՀՀ համագործակցության իրավական հարցերը:

Ամբիոնում իրականացվում են աշխատանքներ կադրերի պատրաստման և վերապատրաստման ոլորտում, առկա են մեկ տասնյակից ավելի ասպիրանտներ և հայցորդներ, այդ թվում՝ արտերկրից:

Ամբիոնի անդամները վերապատրաստում են անցել ԱՄՆ-ի, Եվրոպայի և ՌԴ առաջատար գիտական կենտրոններում: Գործնական համագործակցություն է հաստատված բազմաթիվ արտասահմանյան գիտական կենտրոնների և կրթական ծրագրերի հետ: Շարունակական աշխատանքներ են տարվում դասընթացների և ուսումնական ծրագրերի նորացման և դասավանդման նոր մեթոդների ներդրման ուղղությամբ:

ԵՊՀ եվրոպական և միջազգային իրավունքի ամբիոնի գիտական գործունեության շրջանակներում պաշտպանվել են դոկտորական և թեկնածուական ատենախոսություններ, հրատարակվել են բազմաթիվ գիտական հոդվածներ, մենագրություններ և գիտաժողովների ամփոփ ժողովածուներ:

Ամբիոնի անդամներից շատերը՝ որպես հրավիրյալ մասնագետներ դասախոսություններով են հանդես եկել և գալիս Արևմտյան Եվրոպայի և ԱՄՆ մի շարք համալսարաններում և գիտահետազոտական կենտրոններում: Եվրոպական և միջազգային իրավունքի ամբիոնի դասախոսական կազմը մշտապես մասնակցում է միջազգային իրավունքի արդի հիմնախնդիրների վերաբերյալ միջազգային գիտակրթական և հետազոտական միջոցառումներին՝ ակտիվորեն հանդես գալով նաև զեկույցներով: Վերջին տարիներին ակտիվ աշխատանքներ են տարվում փախստականների իրավունքների պաշտպանության հիմնախնդիրների ուսումնասիրության ուղղությամբ, որի արդյունքում կազմակերպվում է ամենամյան ամառային դպրոց՝ Փախստակաների իրավունքներ վերտառությամբ՝ համագործակցելով UNHCR-ի և Առաքելություն Հայաստան ՀԿ-ի հետ:

Եվրոպական և միջազգային իրավունքի ամբիոնի անդամների անմիջական ղեկավարության և վերապատրաստման արդյունքում Իրավագիտության ֆակուլտետի ուսանողական թիմերը մշտապես մասնակցել են և շարունակում են մասնակցել իրավաբան-ուսանողների համար նախատեսված միջազգային դատախաղ մրցույթներին, ինչպիսիք են՝ Philip Jessup Moot, Nuremberg Moot Court և այլն:

«Միջազգային իրավունք» առարկայից ասպիրանտուրայի ընդունելության մասնագիտական հարցաշար

Հեռ.՝ (+374 60) 71-02-57, (+374 60) 71-02-55 (ներքին 12-57, 12-55)

ԵՊՀ իրավագիտության ֆակուլտետի Էկոլոգիական իրավունքի գիտաուսումնական կենտրոնը ստեղծվել է ԵՊՀ-ի և ԵԱՀԿ-ի Երևանյան գրասենյակի միջև ստորագրված փոխըմբռնման հուշագրի հիման վրա և գործում է ԵՊՀ իրավագիտության ֆակուլտետում:

Կենտրոնի նպատակներն են.

ընդլայնել իրավագիտության ֆակուլտետի հնարավորությունները էկոլոգիական օրենսդրության արդյունավետության բարձրացմանն աջակցելու գործում,

անցկացնել բնապահպանական ոլորտի իրավական ակտերի փորձաքննություն, աշխատանքային հանդիպումներ և իրավական ակտերի հանրային լսումներ` ներգրավելով պետական մարմիններին, ԵՊՀ ու այլ ԲՈՒՀ-երի մասնագետներին, ոլորտի ՀԿ-ների ներկայացուցիչներին,

նպաստել Հայաստանում «Տեղեկատվության մատչելիության, որոշումների ընդունման գործընթացին հասարակայնության մասնակցության և արդարադատության մատչելիության մասին» ՄԱԿ-ի ԵՏՀ Օրհուսի կոնվենցիայի դրույթների իրականացմանը,

աջակցել ազգային էկոլոգիական քաղաքականության մշակմանը,

իրականացնել էկոլոգիական իրավունքի դասընթացներ պետական մարմինների աշխատակիցների, ԶԼՄ-ների, ՀԿ-ների, տնտեսվարող սուբյեկտների և հասարակության այլ շահագրգիռ խմբերի համար,

կազմակերպել կլոր սեղաններ, գիտաժողովներ, բաց դասախոսություններ:

Նշված նպատակների իրագործման համար Կենտրոնը համագործակցում է օրենսդիր, գործադիր, դատական իշխանության, տեղական ինքնակառավարման մարմինների, ինչպես նաև օտարերկրյա առաջատար ուսումնական հաստատությունների, միջազգային կառույցների և ոլորտում մասնագիտացած հասարակական կազմակերպությունների հետ:

Իր եռամյա գործունեության ընթացքում Կենտրոնում բազմիցս կազմակերպվել են իրավական ակտերի հանրային լսումներ, Կենտրոնի մասնագետները աշխտանքային հանդիպումներ են ունեցել բնապահպանական ոլորտի իրավական ակտերի նախագծերի հեղինակների հետ և իրավական ակտերի նախագծերի վերաբերյալ ներկայացրել իրենց դիտողություններն ու առաջարկությունները:

Կենտրոնի կողմից հրատարակվել է «Հայաստանի Հանրապետության էկոլոգիական իրավունք» նորմատիվ-իրավական ակտերի ժողովածուն, որը ՀՀ-ում ոլորտի իրավական կարգավորման շրջանակն ընդգրկող միակ համակարգված աղբյուրն է:

Տարբեր նախարարությունների, ՀՀ դատավորների դպրոցի, ինչպես նաև հասարակական կազմակերպությունների հետ համագործակցության շրջանակներում ավելի քան մեկ տասնյակ դասընթացներ են անցկացվել քաղաքացիական ծառայողների, լրագրողների, հասարակական կազմակերպությունների ներկայացուցիչների և դատավորների համար:

Որպես գիտաուսումնական կառույց` Կենտրոնի նախաձեռնությամբ մշակվել է «Ընդերքաօգտագործման իրավունք» հատուկ դասընթացը, որը դասավանդվում է ԵՊՀ երկրաբանության ֆակուլտետի մագիստրատուրայում: Ներկայումս աշխատանքներ են տարվում ԵՊՀ այլ ֆակուլտետներում ևս, ելնելով վերջիններիս մասնագիտական ուղղվածության պահանջներից, հատուկ դասընթացների առարկայական ծրագրերի մշակման և ներդրման ուղղությամբ:

Արդյունավետ համագործակցություն է ծավալվել Նորվեգիայի Ֆրիտյոֆ Նանսենի անվան ինստիտուտի, Ամստերդամի և Բրյուսելի համալսարանների հետ, որոնց պրոֆեսորները էկոլոգիական իրավունքի մի շարք արդիական թեմաներով Կենտրոնում հանդես են եկել բաց դասախոսություններով: Ներկայումս քայլեր են ձեռնարկվում միջազգային համագործակցության շրջանակներն ընդլայնելու ուղղությամբ:

Ավանդական են դարձել Կենտրոնի նախաձեռնությամբ կազմակերպվող ամենամյա միջբուհական դատախաղերն ու գիտաժողովները էկոլոգիական իրավունքի արդիական թեմաներով: Հասարակայնության և հատկապես ուսանողության իրազեկվածության մակարդակի բարձրացման նպատակով Կենտրոնում պարբերաբար ցուցադրվում են բնապահպանական ֆիլմեր և անցկացվում քննարկումներ:

ԵՊՀ և այլ ԲՈՒՀ-երի բակալավրիատի, մագիստրատուրայի ուսանողները, ինչպես նաև ասպիրանտները իրենց աշխատանքների շրջանակներում Կենտրոնում իրականացնում են գիտական հետազոտությունները` օգտվելով գրադարանից, ֆիլմադարանից և նորմատիվ-իրավական ակտերից:



էկոլոգիական իրավունքի գիտաուսումնական կենտրոնի կայք


Կենտրոնի իրավաբաններ
Գոռ Մովսիսյան` ԵՊՀ Քաղաքացիական դատավարության ամբիոնի ասիստենտ
Հեղինե Հախվերդյան` ԵՊՀ քաղաքացիական դատավարության ամբիոնի ասպիրանտ
Օլիմպիա Գեղամյան` ԵՊՀ քաղաքացիական դատավարության ամբիոնի ասիստենտ
Լաուրա Պետրոսյանց` ԵՊՀ քաղաքացիական դատավարության ամբիոնի հայցորդ

Կենտրոնի ղեկավար`
իրավ. գիտ. թեկնածու, ԵՊՀ քաղաքացիական դատավարության ամբիոնի պրոֆեսոր

Աիդա Իսկոյան

Կոնտակտներ
(+374 60) 710237
elrc@ysu.am
www.elrc.ysu.am

ԵՊՀ իրավագիտության ֆակուլտետի իրավական ուսումնասիրությունների կենտրոն գործում է դեռևս 1995 թվականից:

1997 թ. ԱՄՆ միջազգային զարգացման գործակալության (USAID) հովանավորությամբ կենտրոնի կազմում ստեղծվեցին ֆակուլտետի համակարգչային կենտրոնը, ընթերցասրահը և փոքր տպարանը:

Համակարգչային կենտրոնը հագեցած է ժամանակակից համակարգիչներով, որոնք ուղղակի կապով միացած են համացանցին (Internet): Այստեղ Ֆակուլտետի պրոֆեսորադասախոսական կազմի ներկայացուցիչների և ուսանողների համար կազմակերպվում ու անցկացվում են համակարգչային տարբեր հմտությունների վերաբերյալ դասընթացներ, սեմինար և գործնական պարապմունքներ: Կենտրոնում նաև պայմաններ են ստեղծվում պրոֆեսորադասախոսական կազմի ներկայացուցիչների և ուսանողների կողմից գիտական ու հետազոտական տարբեր ուսումնասիրություններ իրականացնելու համար:

Ընթերցասրահը հագեցած է շուրջ 1000 անուն մասնագիտական և հարակից գրականությամբ (հայերեն և օտարալեզու դասագրքերով, ուսումնական ձեռնարկներով, մենագրություններով, գիտական ամսագրերով և այլ հրապարակումներով): Գրադարանային ֆոնդերը համալրվում են բաժանորդագրության, գրքափոխանակության և նվիրատվության միջոցներով:

Ընթերցասրահից կարող են օգտվել ֆակուլտետի պրոֆեսորադասախոսական կազմի ներկայացուցիչները և ուսանողները, ինչպես նաև ԵՊՀ գրադարանի տոմս ունեցող ցանկացած անձ: Ներդրված էլեկտրոնային քարտարանի միջոցով ցանկացողները կարող են որոնել իրենց անհրաժեշտ գրականությունը և նորմատիվ իրավական ակտերը:

1998 թվականից սկսած Փոքր տպարանում են բազմացվել և ուսանողության բաժանվել ֆակուլտետի պրոֆեսորադասախոսական կազմի հեղինակած դասախոսության նյութերը: Ներկայումս այստեղ ենք տպագրության պատրաստվում ուսումնական ձեռնարկները, դասագրքերը և մենագրությունները: Այստեղ են նաև բազմացնում և ուսանողներին բաժանվում ուսումնական գործընթացին անհրաժեշտ նյութեր, օրենսգրքերի և այլ իրավական ակտերի նախագծեր և ուսումնաօժանդակ նյութեր:

ԵՊՀ Իրավաբանական կլինիկան հիմնադրվել է 1999թ. Բաց հասարակության ինստիտուտի օժանդակության հիմնադրամի հայաստանյան գրասենյակի ֆինանսական աջակցությամբ: Այն ԵՊՀ իրավագիտության ֆակուլտետի կառուցվածքային ստորաբաժանում է, որը չի հետապնդում շահույթ ստանալու նպատակ:

Իրավաբանական կլինիկան` որպես իրավագիտության ֆակուլտետի կառուցվածքային ստորաբաժանում, պայմանագրի հիման վրա անվճար իրավաբանական օգնություն է ցույց տալիս սոցիալապես անապահով քաղաքացիներին, որոնք ի վիճակի չեն վճարելու իրավաբանական ծառայությունների համար: Կլինիկան ձեռնարկում է հնարավոր բոլոր միջոցներն իրավաբանական օգնություն ստանալու նպատակով դիմող քաղաքացիների իրավունքների և օրինական շահերի համապարփակ պաշտպանության համար:

Իրավաբանական կլինիկան իրականացնում է իրավախորհրդատվություն հետևյալ քաղաքացիաիրավական, վարչական և քրեաիրավական մասնագիտացումներով:

Իրավաբանական կլինիկայի գործունեության հիմնական նպատակներն են.

ապահովել ուսանողներին պրակտիկ իրավաբանին անհրաժեշտ հիմնական գործնական գիտելիքներով և հմտություններով,

հնարավորության տալ ուսանողներին զարգացնել ուսման ընթացքում ձեռք բերված գիտելիքները գործնականում կիրառելու հմտությունները,

իրավաբանական օգնություն ցուցաբերել հասարակության խոցելի խմբերին և սոցիալապես անապահով քաղաքացիներին,

նպաստել իրավաբան-ուսանողների սոցիալիզացիային՝ ընդգրկելով նրանց իրավակիրառ պրակտիկայում և հասարակության մեջ ծագող իրավական խնդիրների լուծման գործընթացում,

աջակցել իրավաբան-ուսանողի` որպես անհատի զարգացմանը, այն է` իրավաբանի մասնագիտության դերն ու նշանակությունը ճիշտ պատկերացնելուն, ինչպես նաև մասնագիտական և անձնական վարքագծի բարոյական կողմերի կատարելագործմանն օժանդակելուն,

աջակցել ուսանողներին իրենց մասնագիտացման և մասնագիտական կողմնորոշման ընտրության հարցում,

զարգացնել և կատարելագործել ուսուցման ինտերակտիվ մեթոդները, մշակել ուսումնական և ուսումնամեթոդական նյութեր:

Կլինիկայի վերը նշված նպատակներն ունեն ուսուցողական և բարեգործական բնույթ:

Իրավաբանական կլինիկան իր գործունեությունն իրականացնում է հետևյալ ուղղություններով.

քաղաքացիների ընդունելության կազմակերպում, որի ընթացքում ուսանողները Իրավաբանական կլինիկայի դասախոս-կոորդինատորների անմիջական հսկողության տակ ընդունում են իրավական խնդիրներ ունեցող անձանց և նրանց մատուցում անհրաժեշտ իրավական ծառայություններ: Մասնավորապես, ուսանողների միջոցով քաղաքացիները տեղեկանում են տարաբնույթ հասարակական հարաբերությունների արդի իրավական կարգավորմանը, դրանցում սեփական իրավունքներին ու պարտականություններին, իրավական վեճերի առկայության դեպքում՝ դրանց լուծման ուղիներին և վերջիններիս իրականացման ընթացակարգին: Ըստ անհրաժեշտության ուսանողների ջանքերով կազմվում են տարբեր իրավական փաստաթղթեր (դիմում, հայցադիմում, հայցադիմումի պատասխան, միջնորդություն, վերաքննիչ բողոք, վճռաբեկ բողոք, ՄԻԵԴ- գանգատ, պայմանագիր և այլն), պետական և ոչ պետական մարմիններ և կազմակերպություններ ներկայացնելու համար:

«Իրավունք բոլորի համար» ծրագրի իրականացում, որն իրենից ներկայացնում է իրավունքի կիրառման մասնագիտական հատկությունների (որակների) և հմտությունների արմատավորմանն ու զարգացմանն ուղղված դասընթացների կազմակերպում` ուսուցման ակտիվ (ինտերակտիվ) մեթոդների կիրառմամբ և նախապես հաստատված ուսումնական ծրագրերին համապատասխան: Դասընթացների ընդհանուր նպատակը քաղաքացիական հասարակության և երիտասարդության միջև երկխոսության մեխանիզմի ստեղծումն ու երիտասարդության շրջանում իրավական գիտելիքների բարձրացումն է:
Այս ուղղությամբ դասընթացները ներառում են Երևան քաղաքի և մարզերի ավագ դպրոցների 11-12-րդ դասարանների աշակերտների համար բաց դասերի և սեմինարների կազմակերպում, դատախաղերի և դերախաղերի անցկացում, քննարկումների և բանավեճերի իրականացում:

կլինիկայի ուսանողների ընդգրկում այլ իրավապաշտպան ոչ առևտրային կազմակերպությունների, հիմնարկների և կենտրոնների աշխատանքներում: Այդ կապակցությամբ կլինիկայի և հիշյալ կազմակերպությունների համագործակցության արդյունքում ուսանողներն անցնում են լրացուցիչ վերապատրաստում, մասնակցում տարբեր իրավաուսուցողական ծրագրերի, ընդլայնում իրավական իմացության և գործունեության ոլորտները:

Կլինիկան իր գործունեությունն իրականացնում է օրինականության, անկախության, գաղտնիության, կամավորության, մարդասիրության և անհատուցելիության սկզբունքների հիման վրա:

Կլինիկան ղեկավարում է տնօրենը, որը նշանակվում է ԵՊՀ իրավագիտության ֆակուլտետի դեկանի որոշմամբ և պետք է ունենա առնվազն իրավաբանական գիտությունների թեկնածուի գիտական աստիճան:

Կլինիկայի ընթացիկ գործունեությունը կազմակերպում է տնօրենի օգնականը, որն ունի իրավաբանի առնվազն բակալավրի որակավորում:

Դասախոս-կոորդինատորի թեկնածու կարող են լինել այն անձինք, որոնք ունեն իրավաբանական գիտությունների թեկնածուի գիտական աստիճան կամ փաստաբանական գործունեությամբ զբաղվելու` օրենքով սահմանված կարգով ստացած լիցենզիա:

Ուսանողները դասախոս-կոորդինատորի անմիջական ներկայությամբ և նրա հսկողության տակ անձամբ են կատարում քաղաքացիների ընդունելությունը, խորհրդատվությունը, իրականացնում են ներկայացուցչի լիազորություններ: Ուսանողն անձամբ է կատարում տեղեկատվության հավաքում և վերլուծություն, իրավական խնդրի մանրազնին ուսումնասիրություն, գտնում է տվյալ խնդրի հնարավոր լուծումները, նախապատրաստում և իրականացնում է խորհրդատվությունը: Դասախոս-կոորդինատորի հիմնական դերը ոչ թե խնդրի լուծումները գտնելն է, այլ ուսանողի հնարավոր սխալները բացառելն ու նրա գործողությունների կոորդինացումն է: Ուսանողն իրավախորհրդատվական աշխատանքը կատարում է ինքնուրույն:

Կլինիկական ուսուցումը իրականացվում է երկփուլանի համակարգով: Կլինիկայի իրավախորհրդատվական աշխատանքներին կարող են մասնակցել այն ուսանողները, որոնք անցել են նախապատրաստական վերապատրաստման փուլը և ստացել են դրական գնահատական:

Կլինիկայի տնօրեն
Քնարիկ Վարդանյան, իրավ. գիտ. թեկնածու, ԵՊՀ եվրոպական և միջազգային իրավունքի ամբիոնի ասիստենտ

Կլինիկայի տնօրենի օգնական
Սեդա Ստեփանյան, ԵՊՀ իրավագիտության ֆակուլտետի մագիստրատուրա 2-րդ կուրսի ուսանող

Կլինիկայի դասախոս-կոորդինատորներ
Տիգրան Մարկոսյան, իրավ. գիտ. թեկնածու, ԵՊՀ քաղաքացիական դատավարության ամբիոնի ասիստենտ
Հայկ Ալումյան, ՀՀ Փաստաբանների պալատի փաստաբան

Կոնտակտներ
Հեռ./Ֆաքս: (+374 60) 710 241
Էլ.փոստ: legalclinic@ysu.am

«Պետություն և իրավունք» ամսագիրը նշված խորագրով հրատարակվում է 1998 թվականից: Այն «Իրավունք և օրինականություն» ամսագրի իրավահաջորդն է: «Պետություն և իրավունք» ամսագրի հիմնադիրներն են ՀՀ իրավաբանների միությունը և ԵՊՀ իրավագիտության ֆակուլտետը:

Ամսագիրը հրատարակվում է եռամսյակը մեկ` տարեկան չորս համար:

Ամսագրում հրատարակվում են գիտական և գործնական նշանակության հոդվածներ և նյութեր: Ամսագիրը գրանցված է ԲՈՀ-ում:

Ամսագրում հիմնականում հարատարակվում են ՀՀ իրավաբանների միության անդամ հանդիսացող իրավաբանների, ինչպես նաև արտասահմանյան իրավաբան գիտնականների և պրակտիկ իրավաբանների հոդվածները:

Ամսագրում հրատարակվում են նաև հիմնադիրների կողմից կազմակերպվող գիտագործնական սեմինարների նյութերը:

Գլխավոր խմբագիր` ՀՀ ԳԱԱ ակադեմիկոս, ի.գ.դ., պրոֆ. Գագիկ Ղազինյան

Խմբաgրական խորհուրդ`
Սամվել Դիլբանդյան - ի.գ.դ., գլխավոր խմբագրի տեղակալ
Կարեն Գևորգյան - ի.գ.թ., գլխավոր խմբագրի տեղակալ
Աշոտ Պետրոսյան - պատասխանատու քարտուղար
Գևորգ Դանիելյան - ի.գ.դ.
Հարություն Խաչիկյան - ի.գ.դ.
Արմեն Հայկյանց - ի.գ.դ.
Դավիթ Ավետիսյան - ի.գ.թ.
Արթուր Վաղարշյան - ի.գ.դ.
Սերգեյ Առաքելյան - ի.գ.դ.
Վահե Հովհաննիսյան - ի.գ.դ.
Տարոն Սիմոնյան - ի.գ.թ.

2020, Թիվ 2 (87)

2020, Թիվ 1 (86)

2019, Թիվ 2-3 (84-85)

2019, Թիվ 1 (3)

2018, Թիվ 3-4 (81-82)

2018, Թիվ 2 (80)

2018, Թիվ 1 (79)

2017, Թիվ 4 (78)

2017, Թիվ 2-3 (76-77)

2017, Թիվ 1 (75)

2016, Թիվ 4 (74)

2016, Թիվ 3 (73)

2016, Թիվ 2 (72)

2016, Թիվ 1 (71)

2015, Թիվ 3-4 (69-70)

2015, Թիվ 2 (68)

2015, Թիվ 1 (67)

2014, Թիվ 3-4 (65-66)

2014, Թիվ 2 (64)

2014, Թիվ 1 (63)

2013, Թիվ 4 (62)

2013, Թիվ 2-3 (60-61)

2013, Թիվ 1 (59)

2012, Թիվ 4 (58)

2012, Թիվ 3 (57)

2012, Թիվ 1-2 (55-56)

2011, Թիվ 4 (54)

2011, Թիվ 3 (53)

2011, Թիվ 2 (52)

2011, Թիվ 1 (51)

2010, Թիվ 4 (50)

2010, Թիվ 3 (49)

2010, Թիվ 2 (48)

2010, Թիվ 1 (47)

2009, Թիվ 4 (46)

2009, Թիվ 3 (45)

2009, Թիվ 1-2 (43-44)

2008, Թիվ 4 (42)

Գլխավոր խմբագիր` Միրզոյան Հ. Ղ.

Խմբագրական խորհուրդ.
Անտոնյան Յու. Մ. (Մոսկվա), Ավետիսյան Լ. Վ. (գլխ. խմբագրի տեղակալ), Գաբուզյան Ա. Հ. (պատասխ. խմբագիր), Գոնչար Ն. Ա. (գլխ. խմբագրի տեղակալ), Գևորգյան Կ. Ա., Դյուրան Բեռնարդ (Մոնպելյե), Խաբրիևա Տ. Յա. (Մոսկվա), Կուրի Հելմուտ (Ֆրայբուրգ), Հայկյանց Ա. Մ., Հարությունյան Գ. Գ., Հովակիմյան Ա. Է. (պատասխ. քարտուղար), Ղազինյան Գ. Ս., Մեղրյան Ս. Գ., Յակովլև Վ. Ֆ. (Մոսկվա), Սիմոնյան Ա. Հ.:

2020, Թիվ 3

2020, Թիվ 2

2020, Թիվ 1

2019, Թիվ 3

2019, Թիվ 2

2019, Թիվ 1

2018, Թիվ 3

2018, Թիվ 2

2018, Թիվ 1

2017, Թիվ 3

2017, Թիվ 2

2017, Թիվ 1

2016, Թիվ 3

2016, Թիվ 2

2016, Թիվ 1

2015, Թիվ 3

2015, Թիվ 2

2015, Թիվ 1

2014, Թիվ 3

2014, Թիվ 2

2014, Թիվ 1

2013, Թիվ 3

2013, Թիվ 2

2013, Թիվ 1

2012, Թիվ 3

2012, Թիվ 2

2012, Թիվ 1

2011, Թիվ 3

2011, Թիվ 2

2011, Թիվ 1

2010, Թիվ 3

2010, Թիվ 2

2010, Թիվ 1